హైదరాబాద్‌లో 2025 మే 7 నుండి 31 వరకు జరగనున్న 72వ మిస్‌ వరల్డ్‌ పోటీలు తెలంగాణ సంస్కతి, వారసత్వాన్ని ప్రపంచ వేదికపై ప్రదర్శించే ఒక అద్భుత అవకాశంగా ప్రభుత్వం భావిస్తున్నది. 140 దేశాల నుండి వచ్చే పోటీదారులు, తళతళలాడే ర్యాంప్‌వాక్‌లు, సాంప్రదాయ దుస్తుల ప్రదర్శనలు, సామాజిక అవగాహన కార్యక్రమాలు… ఈ అందాల జాతర కంటికి ఒక మాయాజాలం సష్టిస్తుంది.
ఈ పోటీలు హైదరాబాద్‌ను అంతర్జాతీయ పర్యాటక కేంద్రంగా నిలబెట్టడంతో పాటు, స్థానిక ఆర్థిక వ్యవస్థకు ఊతమిస్తాయని ప్రభుత్వం ఆశిస్తోంది. అయితే, ఈ ఆకర్షణీయ వేదిక వెనుక సామాజిక, ఆర్థిక, రాజకీయ, సాంస్కతిక డైనమిక్స్‌ దాగి ఉన్నాయి. అందాల పోటీలు నిజంగా సౌందర్యాన్ని, వైవిధ్యాన్ని, సామాజిక సాధికారత జరుపుకునే మెరుపులా? లేక అసమానతలు, వస్తువీకరణ, రంగు వివక్ష, సాంస్కతిక బలహీనతల మరకలా? ఆలోచించాల్సిన సమయం ఇది. అందం నిర్వచనం భౌతిక రూపానికి మాత్రమే ఆపాదించి జరుపుతున్న పోటీలివి. అందం అనేది మనసు, ప్రవర్తన, సంభాషణ, అవగాహనలకు సంబంధించినది. అందాల పోటీల ఆంతర్యం పూర్తిగా వ్యాపారాత్మకమైనది. స్త్రీలను వస్తువులుగా, బొమ్మలుగా చూపే ప్రక్రియ. మహిళల అందం వారి సామర్థ్యం, సాధికారతలో ఉంటుంది.
అందం ఎల్లప్పుడూ సామాజిక-సాంస్కతిక చిహ్నంగా పరిగణించారు, కానీ దాని నిర్వచనం కాలం, సంస్కతి, సమాజంతో మార్పు చెందుతూ వచ్చింది. ప్రాచీన ఈజిప్ట్‌లో కాటుక, హెన్నా, పెదవుల రంగులు సౌందర్య సాధనాలుగా ఉపయోగించారు. క్లియోపాత్రా తన సౌందర్యానికి ప్రసిద్ధి చెందింది. ప్రాచీన గ్రీస్‌లో సమతుల్య శరీర నిష్పత్తులు, రోమన్‌ సంస్కతిలో గుండ్రని శరీర ఆకతులు అందానికి ఆదర్శాలుగా నిలిచాయి.
భారతదేశంలో ప్రాచీన కాలం నుండి పసుపు, కుంకుమ పువ్వు, గంధం, శనగపిండి వంటి సహజ పదార్థాలు అందాన్ని పెంచడానికి ఉపయోగించబడ్డాయి. సన్నని నడుము, పొడవైన జుట్టు, పెద్ద కళ్లు, సమ్మోహనమైన చిరునవ్వు భారతీయ సాహిత్యంలో, కావ్యాలలో (ఉదా.. కాళిదాసుని ‘మేఘదూతం’) సౌందర్య లక్షణాలుగా వర్ణించబడ్డాయి. ఈ సాంప్రదాయ అందం ఆరోగ్యం, ఆధ్యాత్మికత, సామాజిక స్థితితో ముడిపడి ఉండేది.
ఆధునిక అందాల పోటీల చరిత్ర 19వ శతాబ్దంలో పాశ్చాత్య దేశాలలో మొదలైంది. 1839లో అమెరికాలో జరిగిన ‘సౌందర్య పోటీలు’ స్థానిక స్థాయిలో నిర్వహించబడ్డాయి. కానీ 1921లో మిస్‌ అమెరికా పోటీ అధికారికంగా ప్రారంభమై, అందాల పోటీలకు ఒక నమూనాగా నిలిచింది. 1951లో మిస్‌ వరల్డ్‌, 1952లో మిస్‌ యూనివర్స్‌, 2001లో మిస్‌ ఎర్త్‌ పోటీలు ప్రపంచ వ్యాప్తంగా విస్తరించాయి. మొదట్లో ఈ పోటీలు శారీరక సౌందర్యంపై దష్టి సారించాయి. స్విమ్‌సూట్‌, ఈవెనింగ్‌ గౌన్‌ రౌండ్‌లు ప్రధాన ఆకర్షణగా నిలిచాయి. అయితే, 20వ శతాబ్దం చివరినాటికి, సామాజిక విమర్శలు, స్త్రీవాద ఉద్యమాల ప్రభావంతో, ప్రతిభ, వ్యక్తిత్వం, సామాజిక స్పహను కూడా పరిగణనలోకి తీసుకున్నాయి. ఉదాహరణకు, మిస్‌ వరల్డ్‌ పోటీలో 1970లలో ప్రవేశపెట్టిన ‘బ్యూటీ విత్‌ ఏ పర్పస్‌’ విభాగం పోటీదారులను సామాజిక కారణాలపై అవగాహన పెంచేలా ప్రోత్సహిస్తుంది.
భారతదేశంలో అందాల పోటీల చరిత్ర చూస్తే 1947లో కలకత్తాలో ఎస్తేర్‌ అబ్రహం (మిస్‌ ఇండియా) విజయంతో మొదలైంది. 1964లో ఫెమినా మిస్‌ ఇండియా పోటీ వ్యవస్థాగత రూపం సంతరించుకొంది. ఇది మిస్‌ వరల్డ్‌, మిస్‌ యూనివర్స్‌ పోటీలకు భారతీయ ప్రతినిధులను ఎంపిక చేసే వేదికగా మారింది. 1966లో రీటా ఫారియా మిస్‌ వరల్డ్‌ టైటిల్‌ను గెలుచుకుని, ఆసియా నుండి మొదటి విజేతగా చరిత్ర సష్టించింది. ఆమె వైద్య విద్యార్థిగా తన ప్రతిభతో, సామాజిక స్పహతో ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుర్తింపు పొందింది.
1994 ఒక స్వర్ణ యుగంగా నిలిచింది. ఐశ్వర్య రారు (మిస్‌ వరల్డ్‌), సుస్మితా సేన్‌ (మిస్‌ యూనివర్స్‌) విజయాలు భారతదేశాన్ని గ్లోబల్‌ ఫ్యాషన్‌, సినిమా రంగాల్లో ఒక శక్తిగా నిలబెట్టాయి. డయానా హెడెన్‌ (1997), యుక్తా ముఖి (1999), ప్రియాంక చోప్రా (2000), మానుషి చిల్లర్‌ (2017) వంటి విజేతలు ఈ విజయ పరంపరను కొనసాగించారు.
ఈ విజయాలు భారతీయ మహిళలకు ఫ్యాషన్‌, సినిమా, మీడియా రంగాల్లో కెరీర్‌ అవకాశాలు సష్టించాయి. ఉదాహరణకు ఐశ్వర్య రారు బాలీవుడ్‌లో ప్రముఖ నటిగా, ప్రియాంక చోప్రా హాలీవుడ్‌లో నటిగా, నిర్మాతగా స్థిరపడ్డారు. మానుషి చిల్లర్‌ సామాజిక కార్యకర్తగా, నటిగా కొనసాగుతోంది.
ఈ చారిత్రక నేపథ్యం అందం యొక్క నిర్వచనం కేవలం శారీరక ఆకర్షణకు పరిమితం కాదని, సామాజిక-సాంస్కతిక సందర్భాలతో మార్పు చెందుతుందని చూపిస్తుంది. అయితే, ఆధునిక అందాల పోటీలు వాణిజ్యీకరణ, పాశ్చాత్య ఆధిపత్యం వైపు మొగ్గడంతో, స్థానిక సౌందర్య ఆదర్శాలు బలహీనమవుతున్నాయనే విమర్శలు ఉద్భవించాయి.
కాస్మెటిక్‌ వ్యాపారం: అందం వాణిజ్యీకరణ
అందాల పోటీలు కాస్మెటిక్‌ పరిశ్రమతో విడదీయరాని బంధం కలిగి ఉన్నాయి. ఇవి సౌందర్య సాధనాలకు ఒక భారీ మార్కెట్‌ను సష్టిస్తున్నాయి. గ్లోబల్‌ కాస్మెటిక్‌ మార్కెట్‌ 2023లో 580 బిలియన్‌ డాలర్ల విలువైనదని, 2030 నాటికి 800 బిలియన్‌ డాలర్లకు చేరుకుంటుందని (2024) అంచనా వేసింది.
భారతదేశంలో కాస్మెటిక్‌ మార్కెట్‌ 2023లో 20 బిలియన్‌ డాలర్ల విలువైనదని, 10% వార్షిక వద్ధి రేటుతో పెరుగుతోందని ఒక నివేదిక (India
Brand Equity Foundation, 2024) పేర్కొంది. అందాల పోటీలు ఈ వద్ధిలో కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. ముఖ్యంగాLOréal, MAC, Estée Lauder,
Lakme వంటి బ్రాండ్లు ప్రధాన స్పాన్సర్‌లుగా వ్యవహరిస్తాయి.
పోటీదారులు ఉపయోగించే మేకప్‌, చర్మ సంరక్షణ, హెయిర్‌కేర్‌ ఉత్పత్తులు మార్కెట్‌లో డిమాండ్‌ను సష్టిస్తాయి. ఉదాహరణకు.. మిస్‌ యూనివర్స్‌ 2018 పోటీలో పారిస్‌ ఉత్పత్తులను ప్రదర్శించే ప్రత్యేక సెగ్మెంట్‌ ఉంది. ఇది ఆ బ్రాండ్‌ యొక్క లిప్‌స్టిక్‌, ఫౌండేషన్‌ విక్రయాలను 15% పెంచిందని ఒక నివేదిక ((Cosmetics Business,2019) పేర్కొంది. X ఒక పోస్ట్‌ ఈ పోటీలను ‘వాణిజ్య వ్యవస్థలో వస్తువుల విక్రయానికి ఒక వ్యాపార వ్యూహం’గా అభివర్ణించింది. స్విమ్‌సూట్‌, ఈవెనింగ్‌ గౌన్‌, సాంప్రదాయ దుస్తుల రౌండ్‌లు ఫ్యాషన్‌, కాస్మెటిక్‌ బ్రాండ్‌లను హైలైట్‌ చేసేలా రూపొందిస్తారు. విజేతలు, ప్రముఖ పోటీదారులు బ్రాండ్‌ అంబాసిడర్‌లుగా వ్యవహరిస్తూ ఉత్పత్తులను ప్రోత్సహిస్తారు.
ఉదాహరణకు, మిస్‌ యూనివర్స్‌ 2018 విజేత కాట్రియోనా గ్రే పారిస్‌తో కలిసి పనిచేసి, ఆ బ్రాండ్‌ ఆసియా మార్కెట్‌లో రీచ్‌ను పెంచింది. భారతదేశంలో, ఐశ్వర్య రాయ్LOréal పారిస్‌ గ్లోబల్‌ అంబాసిడర్‌గా,సహకరించి, సౌందర్య ఉత్పత్తుల విక్రయాలను గణనీయంగా పెంచింది.
ఈ వాణిజ్యీకరణ అందం యొక్క సహజ స్వరూపాన్ని మార్చేస్తోందని విమర్శకులు వాదిస్తున్నారు. సామాన్య మహిళలు ఈ పోటీలలో చూపించే అసహజ శరీర కొలతలు (ఉదా.. 36:24:36), లైట్‌ స్కిన్‌ టోన్‌లను అనుకరించే ఒత్తిడిని ఎదుర్కొంటున్నారు. అది ఆత్మవిశ్వాసం, మానసిక ఆరోగ్యంపై ప్రతికూల ప్రభావం చూపుతుంది. ఉదాహరణకు, మన దేశంలో ఫెయిర్‌ డ లవ్లీ వంటి స్కిన్‌-వైటెనింగ్‌ ఉత్పత్తులు 2020లో 50 శాతం మార్కెట్‌ వాటాను కలిగి ఉన్నాయని ఒక నివేదిక పేర్కొంది. ఇది అందాల పోటీలు రంగు వివక్షను ఎలా ప్రోత్సహిస్తాయో చూపిస్తుంది. ఈ వాణిజ్యీకరణ సామాజిక అసమానతలు, ముఖ్యంగా రంగు, శరీర ఆకతి ఆధారంగా వివక్షను మరింత పెంచుతున్నది.
సామాజిక-రాజకీయ డైనమిక్స్‌
అందాల పోటీలు కేవలం సౌందర్య ప్రదర్శనలు కాదు. అది జాతీయ గుర్తింపు, సాఫ్ట్‌ పవర్‌, రాజకీయ ప్రతిష్ఠను పెంచే వేదికలుగా ప్రచారం చేస్తున్నారు. ఒక దేశం నుండి విజేత ఎంపిక కావడం ఆ దేశ సాంస్కతిక, రాజకీయ ఇమేజ్‌ను అంతర్జాతీయంగా బలపరుస్తుంది. ఉదాహరణకు.. 1994లో ఐశ్వర్య రారు, సుస్మితా సేన్‌ విజయాలు మన దేశాన్ని గ్లోబల్‌ ఫ్యాషన్‌, సినిమా రంగాల్లో ఒక శక్తిగా నిలబెట్టాయి. ఇవి భారతదేశంలో ఆర్థిక సంస్కరణల తర్వాత గ్లోబల్‌ మార్కెట్‌లోకి ప్రవేశించిన సమయంలో జరగడం దాని సాఫ్ట్‌ పవర్‌ను మరింత పెంచింది. అదేవిధంగా 2017లో మానుషి చిల్లర్‌ మిస్‌ వరల్డ్‌ టైటిల్‌ గెలుచుకోవడం భారతదేశపు సామాజిక సాధికారత కార్యక్రమాలు (ముఖ్యంగా ఆమె ‘ప్రాజెక్ట్‌ శక్తి’ మహిళల ఆరోగ్య కార్యక్రమం) ప్రపంచ వేదికపై హైలైట్‌ చేసింది.
అయితే, ఈ పోటీలు రాజకీయ వివాదాలకు కూడా కేంద్రంగా మారాయి. 1974లో మిస్‌ వరల్డ్‌ పోటీలో దక్షిణాఫ్రికా పోటీదారు ఎంపిక ఆ దేశంలోని రంగు వివక్ష (అపార్తీడ్‌) విధానాలపై అంతర్జాతీయ నిరసనలకు దారితీసింది. 2015లో మిస్‌ యూనివర్స్‌ పోటీలో రష్యా-ఉక్రెయిన్‌ సంఘర్షం నేపథ్యంలో రాజకీయ ఒత్తిడి కనిపించింది. ఉక్రెయిన్‌ పోటీదారు రష్యాకు వ్యతిరేకంగా ప్రకటనలు చేయడంతో వివాదం రేగింది. కొన్ని దేశాలు రాజకీయ కారణాల వల్ల బహిష్కరణకు గురయ్యాయి. స్పాన్సర్‌ల ఒత్తిడి, మీడియా ప్రచారం, విజేతల ఎంపికలో మార్కెట్‌ రాజకీయాలు కూడా విమర్శలకు దారితీశాయి. ఉదాహరణకు 2019లో మిస్‌ యూనివర్స్‌ పోటీలో అమెరికన్‌ స్పాన్సర్‌ల ప్రభావం విజేత ఎంపికపై ప్రశ్నలను లేవనెత్తింది.
ఆతిథ్య దేశ ఎంపికలో ఆర్థిక సామర్థ్యం, రాజకీయ స్థిరత్వం, పర్యాటక అభివద్ధి కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి.
ఇక మన హైదరాబాద్‌లో నిర్వహించే మిస్‌ వరల్డ్‌ పోటీలకు 100 కోట్ల రూపాయల ఖర్చు అంచనా వేశారు. ఇందులో స్థానిక ప్రభుత్వాలు, ప్రైవేట్‌ సంస్థలు, అంతర్జాతీయ స్పాన్సర్‌ల నిధులు ఉన్నాయి. ఈ భారీ ఖర్చు పర్యాటక రంగాన్ని, స్థానిక ఆర్థిక వ్యవస్థను ప్రోత్సహిస్తుందని ప్రభుత్వం వాదిస్తున్నప్పటికీ విద్య, ఆరోగ్యం, మౌలిక సదుపాయాలకు ఈ నిధులను వినియోగించాలని చాలా మంది డిమాండ్‌ చేస్తున్నారు. మన దేశంలో 2023లో 26 శాతం జనాభా అతి పేదరికంలో ఉన్నట్లు గ్లోబల్‌ మల్టీ డైమెన్షనల్‌ పావర్టీ ఇండెక్స్‌ నివేదిక తెలిపింది. తెలంగాణలో 2024లో 30 శాతం ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో మౌలిక సదుపాయాలు లేనట్లు ఒక నివేదిక (Telangana Education Report 2024) పేర్కొంది. ఇటువంటి సమస్యల మధ్య ఈ ఖర్చు సమర్థనీయమా అనే ప్రశ్న ఉత్పన్నమవుతున్నది.
నష్టాలు:
మానసిక ఒత్తిడి, ఆరోగ్య సమస్యలు: అవాస్తవ శరీర కొలతలు (ఉదా., 36:24:36), లైట్‌ స్కిన్‌ టోన్‌లకు ప్రాధాన్యత యువతలో శరీర ఆకతి పట్ల అసంతప్తి, ఆహార నియంత్రణ సమస్యలు (అనోరెక్సియా, బులీమియా), ఆత్మవిశ్వాసం తగ్గడం వంటివి సష్టిస్తాయి. 2022లో ఒక అధ్యయనం ప్రకారం, అందాల పోటీలు యువతలో బాడీ డిస్మార్ఫియా లక్షణాలను 20 శాతం పెంచుతాయి. భారతదేశంలో 2023లో 18-25 ఏళ్ల యువతలో 30 శాతం మంది స్కిన్‌-వైటెనింగ్‌ ఉత్పత్తులను ఉపయోగిస్తున్నట్లు ఒక సర్వే తెలిపింది. ఇది అందాల పోటీల ప్రభావాన్ని చూపిస్తుంది.
స్త్రీల వస్తువీకరణ: స్త్రీలను వస్తువుగా చూడటం, వారి వ్యక్తిత్వం, తెలివితేటలను విస్మరించడం లింగ వివక్షను ప్రోత్సహిస్తుంది. స్విమ్‌సూట్‌ రౌండ్‌లు, సెక్సీ ఈవెనింగ్‌ గౌన్‌లు ఈ విమర్శలకు ప్రధాన లక్ష్యంగా నిలుస్తాయి. 2018లో మిస్‌ అమెరికా పోటీలు స్విమ్‌సూట్‌ రౌండ్‌ను రద్దు చేయడం ఈ విమర్శలకు ప్రతిస్పందనగా జరిగిన సంస్కరణ.
సాంస్కతిక బలహీనత: పాశ్చాత్య అందం ప్రమాణాల అనుకరణ స్థానిక సంస్కతులను దెబ్బతీస్తుంది. ఉదాహరణకు, సన్నని శరీర ఆకతి ఆదర్శంగా తీసుకుని భారతీయ సాంప్రదాయ శరీర రకాలను తక్కువ చేస్తుంది. దక్షిణ భారత సినిమాల్లో 1980లలో బొద్దుగా, ఆరోగ్యవంతమైన హీరోయిన్లు ఆదర్శంగా ఉండగా, 2000ల నాటికి సన్నని ఫిగర్‌లు ఆధిపత్యం చెలాయించాయి. ఇది అందాల పోటీల ప్రభావాన్ని సూచిస్తుంది.
రంగు వివక్ష: లైట్‌ స్కిన్‌ టోన్‌లకు ప్రాధాన్యత రంగు వివక్షను పెంచుతుంది. ముఖ్యంగా దక్షిణ భారతదేశంలో నల్లని చర్మం గల మహిళలను విస్మరిస్తుంది. 2019లో ఫెమినా మిస్‌ ఇండియా వివాదం ఈ సమస్యను స్పష్టం చేసింది. ఇది దక్షిణాసియా సమాజంలో లైట్‌ స్కిన్‌ టోన్‌లపై ఉన్న అభిమానాన్ని హైలైట్‌ చేసింది.
వ్యతిరేకత: స్త్రీవాదం నుండి సామాజిక ఉద్యమాల వరకు అందాల పోటీలు ఎప్పటినుంచో విమర్శలను ఎదుర్కొంటున్నాయి. ముఖ్యంగా స్త్రీవాద ఉద్యమాల నుండి. 1968లో అట్లాంటిక్‌ సిటీలో మిస్‌ అమెరికా పోటీకి వ్యతిరేకంగా న్యూయార్క్‌ రాడికల్‌ విమెన్‌ నేతత్వంలో నిరసన జరిగింది. ‘నో మోర్‌ మిస్‌ అమెరికా!’ అని నినాదాలు చేస్తూ స్త్రీవాదులు బ్రాలు, కార్సెట్‌లు, అందం సాధనాలను ‘ఫ్రీడమ్‌ ట్రాష్‌ కాన్‌’లో విసిరారు. స్త్రీల వస్తువీకరణను నిరసిస్తూ ఈ నిరసన విమెన్స్‌ లిబరేషన్‌ మూవ్‌మెంట్‌కు ఒక మైలురాయిగా నిలిచింది. 1970లో లండన్‌లో మిస్‌ వరల్డ్‌ పోటీకి వ్యతిరేకంగా కార్యకర్తలు ఫ్లవర్‌, కుళ్లిన కూరగాయలు విసిరారు, ‘మహిళలను గొడ్డులా ప్రదర్శించడం ఆపండి’ అని నినాదాలు చేశారు.
భారతదేశంలో అందాల పోటీలు మిశ్రమ స్పందనను ఎదుర్కొన్నాయి. 1996లో బెంగళూరులో జరిగిన మిస్‌ వరల్డ్‌ పోటీని స్త్రీవాదులతో పాటు కొన్ని రాజకీయ సంస్థలు వ్యతిరేకించాయి. ఈ నిరసనలు హింసాత్మకంగా మారాయి. ఒక వ్యక్తి ఆత్మహత్య చేసుకున్నాడు, స్విమ్‌సూట్‌ రౌండ్‌ను సెషెల్స్‌కు తరలించారు. ఈ సంఘటన అందాల పోటీలు భారతీయ సంస్కతితో ఘర్షణకు దారితీస్తాయనే ఆందోళనలను స్పష్టం చేసింది.
2019లో ఫెమినా మిస్‌ ఇండియా పోటీలో నల్లని చర్మం గల స్త్రీలను ఎంపిక చేయకపోవడం రంగు వివక్ష ఆరోపణలకు దారితీసింది. టైమ్స్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా ప్రచురించిన 30 ఫైనలిస్ట్‌ల ఫోటోలు ఒకే రకమైన లైట్‌ స్కిన్‌ టోన్‌, లాంగ్‌ డార్క్‌ హెయిర్‌, సన్నని శరీర ఆకతులు చూపించాయి. డార్క్‌ ఇస్‌ బ్యూటిఫుల్‌ క్యాంపెయిన్‌ నాయకురాలు కవితా ఎమ్మన్యుయల్‌ ఈ ఎంపికను ”కాపీ-పేస్ట్‌ జాబ్‌”గా విమర్శించారు. DarkIsDivine, BrownGirlMagicవంటి హ్యాష్‌ట్యాగ్‌లు సోషల్‌ మీడియాలో ట్రెండ్‌ అయ్యాయి, భారతీయ వైవిధ్యాన్ని ప్రతిబింబించని అందం ప్రమాణాలను ప్రశ్నించాయి. ఈ వివాదం దక్షిణాసియా సమాజంలో లైట్‌ స్కిన్‌ టోన్‌లపై ఉన్న అభిమానాన్ని, నల్లని చర్మం గల మహిళలపై వివక్షను స్పష్టం చేసింది. ఈ విమర్శలు అందాల పోటీలు స్త్రీల వస్తువీకరణ, అసహజ శరీర కొలతలు, రంగు వివక్షను ప్రోత్సహిస్తాయనే ఆందోళనలను బలపరిచాయి.
అంతేకాకుండా అందాల పోటీలు మానసిక, శారీరక ఆరోగ్యంపై ప్రతికూల ప్రభావం చూపుతాయని విమర్శకులు వాదిస్తున్నారు. పోటీదారులు డైటింగ్‌, వర్కవుట్‌ రెజిమెన్‌లు, కాస్మెటిక్‌ సర్జరీల ఒత్తిడిని ఎదుర్కొంటారు. 2016లో మిస్‌ యూనివర్స్‌ పోటీదారు ఒకరు తీవ్ర డైటింగ్‌ వల్ల ఆస్పత్రిలో చేరిన సంఘటన మీడియాలో విస్తతంగా చర్చకు వచ్చింది.
మనదేశంలో 2023లో 18-25 ఏళ్ల యువతలో 25 శాతం మంది అందాల పోటీల ప్రభావంతో బాడీ ఇమేజ్‌ సమస్యలను ఎదుర్కొంటున్నట్లు ఇండియా మెంటల్‌ హెల్త్‌ సర్వే 2023 తెలిపింది.
హైదరాబాద్‌ సందర్భం: అవకాశమా..? లేక ఆర్భాటమా..?
ఇప్పుడు 72వ మిస్‌ వరల్డ్‌ పోటీలకు హైదరాబాద్‌ వేదిక కానుంది. ఈ కార్యక్రమం అంతర్జాతీయ పర్యాటక కేంద్రంగా హైదరాబాద్‌కు గుర్తింపు తెస్తుందని, స్థానిక ఆర్థిక వ్యవస్థకు ఊతమిస్తుందని ప్రభుత్వం ఆశిస్తున్నది. ఉదాహరణకు.. 2000లో భారతదేశంలో జరిగిన మిస్‌ వరల్డ్‌ పోటీలు దేశీయ పర్యాటక రంగానికి 15 శాతం వద్ధిని తెచ్చాయని టూరిజం ఇండియా 2001 నివేదిక తెలిపింది. హైదరాబాద్‌లో హౌటళ్లు, రవాణా, చిన్న వ్యాపారాలు (హస్తకళలు, స్థానిక ఆహారం) ఈ పోటీల వల్ల ఆర్థిక లాభాలను పొందవచ్చు.
అయితే.. 100 కోట్ల రూపాయల ఖర్చు పేదరికం, అవిద్య, అనారోగ్యం వంటి సమస్యల మధ్య సమర్థనీయమేనా? అనే ప్రశ్నలు లేవనెత్తుతున్నాయి. విమెన్‌ అండ్‌ ట్రాన్స్‌జెండర్‌ జాయింట్‌ ఆక్షన్‌ కమిటీ, ఇతర మహిళా సంఘాలు, పౌర సంఘాలు ఈ పోటీలను తీవ్రంగా వ్యతిరేకిస్తున్నాయి. కాస్మెటిక్‌ ఉత్పత్తుల వాణిజ్యీకరణ, అసహజ శరీర కొలతలకు ప్రాధాన్యత, స్త్రీల వస్తువీకరణ, మానసిక-శారీరక ఆరోగ్యం పై ప్రతికూల ప్రభావం వంటి కారణాలతో నిరసన తెలుపుతున్నాయి.
ఈ పోటీలు ‘స్త్రీలను వస్తువులుగా చూపే వాణిజ్య యంత్రం’గా అభివర్ణిస్తున్నాయనడంలో ఎలాంటి సందేహమూ లేదు. విద్య, ఆరోగ్యం, మౌలిక సదుపాయాల వంటి రంగాలకు నిధులు కేటాయించాలని, ఆర్భాటాలకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం సరికాదంటున్న వారి వాదనలో వాస్తవం వుంది.
తెలంగాణ విద్యానివేదిక, 2024 ప్రకారం 30 శాతం ప్రభుత్వ పాఠశాలల్లో మౌలిక సదుపాయాలైన టాయిలెట్‌లు, తాగునీరు లేవు. NFHS-5, 2022 ప్రకారం గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో 40 శాతం మహిళలు ఆరోగ్య సంరక్షణ సౌకర్యాలకు దూరంగా ఉన్నారు. ఇటువంటి సమస్యల మధ్య, 100 కోట్ల రూపాయలను అందాల పోటీలకు కేటాయించడం సమాజంలో ప్రాధాన్యతలను ప్రశ్నించేలా చేస్తున్నది.
సోషల్‌ మీడియా, ముఖ్యంగా X, ఈ నిరసనలకు ఒక శక్తివంతమైన వేదికగా మారింది. CancelMissWorld, BeautyWithPurposeOrProfit, HyderabadDeservesBetter వంటి హ్యాష్‌ట్యాగ్‌లు ఈ చర్చను ప్రపంచవ్యాప్తంగా తీసుకెళ్లాయి. ఈ నిరసనలు అందాల పోటీలు సామాజిక సమస్యలపై అవగాహన కల్పించడానికి బదులు, వాణిజ్య లాభాలకు, పాశ్చాత్య ఆధిపత్యానికి ప్రాధాన్యత ఇస్తున్నాయనే వాదనను బలపరుస్తున్నాయి.
అసలు అందం అంటే ఏంటి?
అందం కేవలం కంటికి కనిపించే రూపం కాదు. అది హదయంలోని గుణం, మనసులోని దయ, సమాజం పట్ల బాధ్యత, వైవిధ్యం యొక్క గౌరవం. అందాల పోటీలు సాంస్కతిక వైవిధ్యాన్ని ప్రదర్శిస్తూ, కొందరికి అవకాశాలను అందిస్తున్నాయి. ఉదాహరణకు 2018లో మిస్‌ యూనివర్స్‌ పోటీలో ట్రాన్స్‌జెండర్‌ పోటీదారు ఏంజెలా పోన్స్‌ (స్పెయిన్‌) పాల్గొనడం వైవిధ్య గౌరవానికి ఒక సానుకూల అడుగుగా కనిపిస్తుంది. 2021లో భారతదేశం నుంచి గెలిచిన మిస్‌ యూనివర్స్‌ విజేత హర్నాజ్‌ సంధు తన సామాజిక స్పహ, సాంస్కతిక గుర్తింపు ప్రపంచానికి చాటింది.
కానీ అవాస్తవ అందం ప్రమాణాలు, స్త్రీల వస్తువీకరణ, రంగు వివక్ష, సామాజిక అసమానతలు వంటి సమస్యలు ఈ పోటీలను వివాదాస్పదంగా చేస్తున్నాయి. హైదరాబాద్‌లో జరిగే 72వ మిస్‌ వరల్డ్‌ పోటీలు మహిళల సాధికారతకు ఉపకరించే అంశం ఏ మాత్రం కాదు. అంతేకాదు మహిళల్లోని ఆత్మవిశ్వాసాన్ని దెబ్బతీస్తాయి.
వాస్తవానికి అందం విభిన్న రూపాల్లో, ఆకారాల్లో, రంగుల్లో, సంస్కతుల్లో ఉంటుంది. ఈ వైవిధ్యాన్ని గుర్తించినప్పుడు, అందం ఒక ఆరోగ్యకరమైన, సమగ్రమైన భావనగా నిలుస్తుంది. ఈ ఆర్భాటం మధ్య పేదరికం, అసమానతలు, అవిద్య, అనారోగ్యం వంటి సామాజిక సమస్యలు మరుగున పడతాయి. వివక్షలు, వాణిజ్య ఆధిపత్యపు మరకలుగా మిగిలిపోతాయి. అందుకే మహిళా సంఘాలు, అభ్యుదయ వాదులు ఈ పోటీలను ముక్తకంఠంతో వ్యతిరేకిస్తున్నారు.
- వి. శాంతి ప్రబోధ, 9866703223
