కోల్‌కతాలోని దాస్‌ గుప్తా అండ్‌ కంపెనీ కేవలం ఒక పుస్తకాల దుకాణం కాదు. అది భారతీయ చరిత్ర, సాహిత్యం, విద్యకు సజీవ సాక్షి. 1886లో స్థాపించబడిన ఈ సంస్థ, భారతదేశంలోని అత్యంత పురాతన, ప్రతిష్టాత్మక పుస్తకాల దుకాణాలలో ఒకటిగా పేరుగాంచింది. బంగ్లాదేశ్‌లోని జెస్సోర్‌ జిల్లా, కలియాగ్రామ్‌ గ్రామానికి చెందిన గిరీష్‌ చంద్ర దాస్‌ గుప్తా, తన స్వగ్రామానికి గౌరవం తీసుకురావాలన్న గొప్ప ఆశయంతో ఈ దుకాణాన్ని కోల్‌కతాలోని ప్రసిద్ధ కాలేజ్‌ స్ట్రీట్‌లో ప్రారంభించారు. నాటి కలియాగ్రామ్‌ గ్రామం విద్యకు పెట్టింది పేరు కావడంతో, విద్యకు అంకితమైన ఒక సంస్థను స్థాపించడం గిరీష్‌ చంద్ర కలగా మారింది.
దాదాపు 138 సంవత్సరాల నుండి, ఈ సంస్థ తరతరాల విద్యార్థులకు, పండితులకు, పుస్తక ప్రేమికులకు సేవలందిస్తోంది. ఈ చారిత్రక ప్రాముఖ్యతను గుర్తించిన అధికారులు, ఈ భవనానికి గ్రేడ్‌ II@ హెరిటేజ్‌ స్టేటస్‌ని ప్రకటించారు. ఈ గుర్తింపు దాని సాంస్కతిక, చారిత్రక విలువను నొక్కి చెబుతుంది. నేటికీ రోజుకు దాదాపు 400 మంది వినియోగదారులు ఇక్కడకు వచ్చి, తమ విద్యా అవసరాలను తీర్చుకుంటున్నారు. ఇది ఈ సంస్థపై ప్రజలకున్న అపారమైన విశ్వాసానికి, ఆదరణకు నిదర్శనం.
జ్ఞాన సంపదకు వేదిక: ఉచిత గ్రంథాలయం
దాస్‌గుప్తా అండ్‌ కంపెనీ గొప్పతనం కేవలం పుస్తకాల అమ్మకంతో ఆగలేదు. తమ తాత గిరీష్‌ చంద్ర కలలుగన్న ‘విద్య అందరికీ అందుబాటులో ఉండాలి’ అనే ఆశయాన్ని నిజం చేస్తూ, ప్రస్తుత మేనేజింగ్‌ డైరెక్టర్‌ అరబింద దాస్‌ గుప్తా ఒక అద్భుతమైన ఉచిత గ్రంథాలయంను ప్రారంభించారు. తన పుట్టినరోజున, అంటే జూలై 24న, ఈ గ్రంథాలయాన్ని అధికారికంగా ప్రారంభించారు. పేద, మధ్యతరగతి విద్యార్థులకు, జ్ఞానాన్ని ఆర్జించాలన్న ఆసక్తి ఉన్న వారందరికీ ఈ గ్రంథాలయం ఒక గొప్ప అవకాశాన్ని కల్పిస్తోంది. పుస్తకాలను కొనుగోలు చేయలేని వారు కూడా ఇక్కడ కూర్చుని, తమకు నచ్చిన పుస్తకాలను చదువుకోవచ్చు.
ఈ గ్రంథాలయం స్థాపన వెనుక అరబింద దాస్‌గుప్తా మూడు సంవత్సరాల కఠోర శ్రమ ఉంది. ”విద్య ప్రతి ఒక్కరి అభ్యున్నతికి, దేశాభివద్ధికి అత్యంత అవసరం” అనే ఆయన మాటలు, ఈ సంస్థ లక్ష్యాన్ని స్పష్టంగా తెలియజేస్తాయి. ఈ గ్రంథాలయంలో ఎన్నో అరుదైన, విలువైన పుస్తకాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. ఇది కేవలం దేశీయ సందర్శకులను మాత్రమే కాకుండా, విదేశీయులను కూడా ఆకర్షిస్తోంది. ప్రతిరోజూ 30-40 మంది సందర్శకులు, విదేశీయులు సహా, ఇక్కడకు వచ్చి ఈ సేవలను వినియోగించుకుంటున్నారు. జర్మనీ, ఫ్రాన్స్‌, ఇటలీ, యునైటెడ్‌ కింగ్‌డమ్‌, యునైటెడ్‌ స్టేట్స్‌ వంటి దేశాల నుండి వచ్చిన సందర్శకులను కూడా ఈ గ్రంథాలయం ఆకర్షిస్తుంది. ఇది ఈ సంస్థ ప్రపంచవ్యాప్త ఖ్యాతికి నిదర్శనం.
ప్రపంచవ్యాప్త గుర్తింపు, ప్రశంసలు
ఇటీవల కోల్‌కతాను సందర్శించిన యూనెస్కో బందం ఈ పుస్తకాల దుకాణాన్ని సందర్శించి, యజమానితో మాట్లాడారు. వారు భారతదేశం, ముఖ్యంగా కోల్‌కతాకు సంబంధించిన పుస్తకాలను కొనుగోలు చేయడం, ఈ సంస్థపై అంతర్జాతీయ సమాజానికి ఉన్న ఆసక్తిని తెలియజేస్తుంది. ఈ సంఘటన భారతీయ సాహిత్యం, సంస్కతికి ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న ప్రాముఖ్యతను చాటి చెబుతుంది.
అంతేకాకుండా నోబెల్‌ బహుమతి గ్రహీత ఆర్థికవేత్త అమర్త్య సేన్‌ వంటి గొప్ప వ్యక్తి కూడా వీడియో కాల్‌ ద్వారా ఈ లైబ్రరీని సందర్శించి అభినందించడం ఈ సంస్థ సాధించిన గొప్ప విజయంగా చెప్పవచ్చు. ఇది కేవలం ఒక పుస్తకాల దుకాణం కాదని, జ్ఞాన కేంద్రం అని రుజువు చేస్తుంది. సంస్థ పట్ల ప్రజల అభిమానం, గౌరవం ఎంతగా ఉందో ఒక మాజీ పాఠకుడు చేసిన దానం ద్వారా తెలుస్తుంది. ఆ పాఠకుడు సంస్థకు దాదాపు 500 అరుదైన పుస్తకాలను దానం చేసి తన కతజ్ఞతను చాటుకున్నారు. ఇటువంటి సంఘటనలు ఈ సంస్థ కేవలం ఒక వ్యాపార సంస్థ మాత్రమే కాకుండా, ఒక భావోద్వేగ బంధాన్ని కూడా కలిగి ఉందని స్పష్టం చేస్తాయి.
భవిష్యత్‌ ప్రణాళికలు: డిజిటల్‌ లైబ్రరీ
భవిష్యత్తులో ఈ సంస్థ మరిన్ని కొత్త ప్రణాళికలతో ముందుకు వెళ్తోంది. మారుతున్న కాలానికి అనుగుణంగా, సాంకేతికతను అందిపుచ్చుకోవడానికి సిద్ధమవుతోంది. వారు ఆన్‌లైన్‌ గ్రంథాలయాన్ని కూడా ప్రారంభించబోతున్నారు. దీనికి యూనియన్‌ బ్యాంక్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా స్పాన్సర్‌ చేస్తోంది. ఈ డిజిటల్‌ లైబ్రరీని 250 చదరపు అడుగుల స్థలంలో, కంప్యూటర్లు, ఎయిర్‌ కండిషనర్లు వంటి ఆధునిక సౌకర్యాలతో నిర్మిస్తున్నారు. ఈ ఆన్‌లైన్‌ గ్రంథాలయం ద్వారా, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న ఏ పుస్తకాన్నైనా చదివే అవకాశం కల్పించబోతున్నారు.
ఇది కేవలం భారతదేశంలోని విద్యార్థులకు మాత్రమే కాకుండా, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న జ్ఞానాభిలాషులందరికీ ఉపయోగపడుతుంది. ఈ చొరవ, దాస్‌గుప్తా అండ్‌ కంపెనీ తమ వారసత్వాన్ని, విద్యా ఆశయాన్ని ఆధునిక కాలానికి అనుగుణంగా విస్తరించడానికి ఎంతగా కషి చేస్తుందో తెలియజేస్తుంది. ఆన్‌లైన్‌ షాపింగ్‌, డిజిటల్‌ మీడియా వంటి ఆధునిక సవాళ్లను ఎదుర్కొంటూ, ఈ సంస్థ తన సాంప్రదాయ విలువలైన పుస్తకాల ప్రాముఖ్యతను నిలుపుకుంటూనే, భవిష్యత్‌ తరాల అవసరాలను తీర్చడానికి సిద్ధమవుతోంది.
చారిత్రక ప్రయాణం, దఢ సంకల్పం
దాస్‌ గుప్తా అండ్‌ కంపెనీ కేవలం ఒక పుస్తకాల దుకాణం కాదు, అది భారత చరిత్రకు, సాహిత్యానికి ఒక సజీవ సాక్షి. ఇది బెంగాల్‌ స్వాతంత్య్ర ఉద్యమం, రెండు ప్రపంచ యుద్ధాలు, దేశ విభజన, భారత స్వాతంత్య్రం, బంగ్లాదేశ్‌ విముక్తి యుద్ధం, నక్సల్‌ ఉద్యమం వంటి ఎన్నో చారిత్రక ఘట్టాలను ఎదుర్కొని నిలబడింది. మారిన పరిస్థితులకు, ఆన్‌లైన్‌ షాపింగ్‌ వంటి ఆధునిక సవాళ్లకు ధైర్యంగా నిలబడింది. ఈ సంస్థలోని ప్రతి ఇటుక, ప్రతి అక్షరం ఒక గొప్ప కథను చెబుతాయి. గిరీష్‌ చంద్ర దాస్‌ గుప్తా నాటి నుండి అరబింద దాస్‌ గుప్తా వరకు, ప్రతి తరం ఈ సంస్థను ఒక జ్ఞాన కేంద్రంగా తీర్చిదిద్దింది.
”ఈ సంస్థ అన్ని సవాళ్లను ఎదుర్కొని నిలిచిన కారణంగానే, ప్రస్తుతం మారిపోతున్న పుస్తక పరిశ్రమను, ఆన్‌లైన్‌ షాపింగ్‌ వంటి సవాళ్లను కూడా ధైర్యంగా ఎదుర్కొంటుంది,” అని అరబింద దాస్‌ గుప్తా పేర్కొన్నారు. ఈ మాటలు, ఈ సంస్థ దఢ సంకల్పానికి, దాని వారసత్వానికి అద్దం పడతాయి. దాస్‌గుప్తా అండ్‌ కంపెనీ కేవలం పుస్తకాలను అమ్మే దుకాణం మాత్రమే కాదు, అది జ్ఞానాన్ని, సంస్కతిని, చరిత్రను తరతరాలకు పంచుతూ, సాహిత్యానికి, విద్యకు తన సేవలను నిరంతరం కొనసాగిస్తోంది. ఈ సంస్థ తమ పూర్వీకుల కలలను సాకారం చేస్తూ, భవిష్యత్‌ తరాలకు స్ఫూర్తినిస్తుంది.
- డా|| రవికుమార్‌ చేగొని, 9866928327
