ఎవరైనా.. ముఖ్యంగా ఆడవారు, ఎక్కువ సేపు నిలబడి/ కూర్చొని ఉద్యోగాలు చేసేవారు, లేస్తున్నపుడో, కూర్చుంటున్నప్పుడో, నడుములో, వెన్నుకిందగా, తొడ, కాళ్ళ పక్కలుగా, పాదం అవతలి వైపుగా విపరీతమైన నొప్పి, జలదరింపుతో కూడిన మంట వంటి సమస్యలతో బాధపడ్తున్నారంటే సాధారణంగా వారిలో అతి పొడవైన సయాటిక్‌ నరం ఒత్తిడికి గురౌతుందని, సయాటికా అనే సమస్యతో బాధపడుతున్నారని అర్థం చేసుకోవాల్సి ఉంటుంది.
చిటికెన వేలంత వైశాల్యంలో ఉండే ఈ నరం వెన్నెముక యొక్క లంబార్‌ నాలుగు ఐదు (ఎల్‌ 4,5) స్థాయి సేక్రల్‌ ఒకటి రెండు మూడు (ఎస్‌ 1,2,3) స్థాయిల నుండి వెలువడే వెన్నునాడుల కలయిక వల్ల ఏర్పడుతుంది. ఇది పైరీఫార్మిస్‌ అనే కండరం కింద నుండి, తొడ వెనుక వైపు కండరాల కిందిగా దిగుతూ, మోకాలి వెనక భాగంలో రెండుగా విభజన చెంది, కాలి కండరాలలో శాఖోపశాఖలుగా విస్తరిస్తూ, రెండు వైపుల నుండి పాదం వరకు ప్రయాణం చేస్తుంది. తొడ, పిక్క, కాలి కదలికలకు సంబంధించిన కండరాల పనితీరు, స్పర్శ వంటి ఇంద్రియ గ్రహింపుకు నియంత్రణ వ్యవస్థగా పని చేస్తుంది. కారణాలెన్నో ఉన్నప్పటికీ ఏ మాత్రమూ దెబ్బతగలకుండా, వాపు లేకుండా ఈ నరంపై ఒత్తిడి పడినప్పుడు నడుము, వెన్ను, తొడ, పిక్క, పాదం కదలికలో, స్పర్శానుభూతిలో మార్పులు వస్తాయి. కాలు మొత్తంలో లేదా అక్కడక్కడా భరించరాని నొప్పి, మంట కలగడం సాధారణంగా జరుగుతుంటుంది. నరంలో ఎటువంటి మార్పులూ లేకుంగా నరంపైన ఒత్తిడితో వచ్చే ఇబ్బంది కాబట్టి ఈ స్థితిని సయాటికా అని అంటారు.
సయాటికా లక్షణాలు?
శరీరంలో కుడి, ఎడమ వైపులా, రెండు కాళ్లకు రెండు సయాటిక్‌ నరాలుంటాయి. సాధారణంగా సయాటికా కుడి/ఎడమ, ఒక వైపే వస్తూ ఉంటుంది. సాధారణంగా అందరూ గమనించేది ఒకవైపు సయాటికానే. అప్పుడప్పుడు ఒకే వ్యక్తిలో, ఒకే సమయంలో, రెండు వైపులా సయాటిక్‌ నరాలు ఒత్తిడికి గురై, అసలు నిలువలేని నొప్పితో బాధపడేవారూ లేకపోలేదు. అయితే ఇలాంటి సమస్య చాలా అరుదుగా జరుగుతుంది. సయాటికా లక్షణాలు అందరిలో ఒకే విధంగా ఉండకపోవచ్చు. వెన్నముక నొప్పి, దిగువ వెనుక భాగంలో నొప్పి, కాలులో స్పర్శ తగ్గిపోవడం/ కాలులో మంట లేదా జలదరింపు, తుంటి నొప్పి, నడకలో మార్పు, నిలబడడం, నడవడం కష్టమవ్వడం, కాలులో తిమ్మిరి, వెన్ను మొదలుకొని, నడుము, తొంటి భాగం, తొడ, కాలు, పాదం ఇలా సయాటిక్‌ నరం ప్రయాణించే మార్గం మొత్తం నొప్పి, అక్కడక్కడా బాధపెట్టడం, నొప్పితో పాటు మొద్దు బారినట్లు అనిపించడం.. ఇలా ఒక్కొక్కరిలో ఒక్కొక్క రకమైన లక్షణాలు ఉండవచ్చు.
సయాటికా నొప్పికి కారణాలు?
ఎక్కువసేపు నిలబడి ఉండటం, ఒకే భంగిమలో ఎక్కువ సేపు కూర్చోవడం, నాడులు, వెన్నెముకపై అధిక ఒత్తిడి తీసుకొనివచ్చే ఊబకాయం, ఉద్యోగపరంగా పని చేసే చోట్లలో ఎక్కువ సేపు నిలబడి/ కూర్చుని ఉండిపోవలసి రావడం, సరైన పద్ధతిలో బరువులు ఎత్తకపోవడం, వీపును పదే పదే తిప్పడం, వెన్నుపూసల మధ్య ఉండే డిస్క్‌ వెలుపలకు చొచ్చుకు వచ్చి (హెర్నియేటెడ్‌/ స్లిప్డ్‌ డిస్క్‌) వెన్నుపామును నొక్కటం ద్వారా ఎల్‌4, 5 నరాల రూట్స్‌ ఒత్తిడికి గురై, సరైన పొజిషన్స్‌లో వంగక పక్కకు జరగడం (స్పైనల్‌ డిస్క్‌ హెర్నియోషన్‌), ఎముకల్లో ఏర్పడే ఒత్తిడి వల్ల వెన్నెముక కంప్రెస్‌ (స్పైనల్‌ స్టినోసిన్‌) అవ్వడంవలన, వెన్నెముకపై పుట్టుకొచ్చే ఓస్టీఓఫైట్స్‌, వెన్నుపూస జారడం (స్పాన్డేలో లిస్తేసిస్‌), గాయాలు తగిలినప్పుడు పెరిఫార్మిస్‌ కండరం నర్వ్‌ రూట్స్‌ను ప్రెస్‌ చేయడం (పైరిఫార్మిస్‌ సిండ్రోమ్‌), శారీరక శ్రమ, వ్యాయామం లేక కీళ్లు సరిగా పనిచేయక (సాక్రొ- ఇలియక్‌ జాయింట్‌ డిస్‌ ఫంక్షన్‌), గర్భదశ చివరి నెలలో పిండం బరువు పెరిగి, నర్వ్‌ రూట్స్‌ ప్రెస్‌ అవటం, రక్తంలో చక్కెర స్థాయిలను ప్రభావితం చేసే మధుమేహం.. ఇలా అనేక కారణాల వల్ల సయాటికా నొప్పి రావచ్చు.
నొప్పి నిర్ధారణ?
నొప్పి లక్షణాలు, నడిచే పద్దతి, తదితర సూచికలు, వృత్తి, రోజువారీ చేసే పనుల విశ్లేషణ బట్టి, కాలి కండరాల సామర్థ్యం, సున్నితత్వం వంటివి తెలుసుకోవడానికి కొన్ని భౌతిక పరీక్షలతో తాత్కాలిక నిర్ధారణ చేసిన తర్వాత, ఎక్స్‌ రే, సీటీ స్కాన్‌, ఎం ఆర్‌ ఐ, ఎలక్ట్రోమియోగ్రఫీ, నర్వ్‌ కండెక్షన్‌ వంటి పరీక్షలు నిర్వహించి సయాటికా నొప్పిని నిర్థారణ చేస్తారు. వైద్యుల సూచనల మేరకు నొప్పిని, నాడులపై ఒత్తిడిని తగ్గించే మందులు వాడవచ్చు.
నొప్పి నివారణ?
సరైన జీవనశైలిని అనుసరించడం, పోషకాహారాలను తీసుకోవడం, మధుమేహం, ఊబకాయం వంటివి నియంత్రించడం, సరిగా కూర్చోవడం, నడవడం, శరీరానికి సరైన భంగిమను అనుసరించడం, ఆరోగ్యకరమైన శరీర బరువు కలిగి ఉండడం, బరువులు ఎత్తే సమయంలో సరైన లిఫ్టింగ్‌ పద్ధతులను పాటించడం (వంగి బరువు చేతుల్లోకి తీసుకుని జాగ్రత్తగా శరీరాన్ని తిరిగి నిటారుగా నిలపడం), సయాటికా నొప్పి కారణంగా కండరాలు, నాడులు కదలికలను కోల్పోతాయి అందువల్ల క్రమం తప్పకుండా యోగ, స్ట్రెచింగ్‌ వ్యాయామాలు చేయడం, ఫీజియోథెరపిస్ట్‌ ఆధ్వర్యంలో ఒత్తిడి నిర్వహణ పద్ధతులను పాటించడం, నరాలపై ఏర్పడిన ఒత్తిడిని తొలగించడానికి వార్మ్‌ కాంప్రెషన్‌ (హీటింగ్‌ ప్యాడ్‌)/ కోల్డ్‌ కాంప్రెషన్‌ (ఐస్‌ ప్యాక్‌) లను ఉపయోగించడం, నిద్ర సమయంలో సౌకర్యంగా, వెన్ను భాగాన్ని సపోర్ట్‌ చేసే పడకలను ఉపయోగించడం తప్పని సరౌతుంది. ఈ మార్గాల ద్వారా సర్జరీ అవసరం లేకుండానే సయాటికా వల్ల కలిగే నడుము నొప్పిని తగ్గించుకోవచ్చు. ఈ నొప్పి వచ్చినప్పుడు నిర్లక్ష్యం చేయకుండా తగిన చికిత్స తీసుకుంటూ సరైన జాగ్రత్తలు పాటిస్తే 4-8 వారాల్లో తగ్గిపోతుంది. అయితే పై జాగ్రత్తలన్నీ పాటించినా చాలా కాలం పాటు నొప్పి తగ్గకపోతే డాక్టర్‌ను సంప్రదించడం మంచిది.
సర్జరీ అవసరమా..?
సయాటిక్‌ నరంపై ఒత్తిడిని తగ్గించడానికి మైక్రో డిస్కెక్టమీ, లామినేక్టమీ, ఫోరమినెక్టమీ, ఫేసెటెక్టమీ, ఎండోస్కోపిక్‌ పద్ధతులు, లేసర్‌ చికిత్స వంటి ఎన్నోరకాల శస్త్ర చికిత్సలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. కానీ ఇవి చిట్ట చివరి పద్ధతులు మాత్రమే. ఏ ఒక్క పద్ధతీ పరిపక్వమైనది కాదని గ్రహించాలి.
- డా|| మీరా, ఎం.డి. రిటైర్డ్‌ ప్రొఫెసర్‌, ఉస్మానియా మెడికల్‌ కాలేజ్‌
