ప్రాచీనకాలం నుండి ఆధునిక కాలం వరకు తెలంగాణలో సంభవించిన ఆర్థిక, రాజకీయ, సామాజిక, సంస్కృతుల పరిణామాల్ని మహిళల దష్టితో విశ్లేషించి వివరించడానికి రచయిత్రులనే ఎంపిక చేసుకొని, వారు రాసిన వ్యాసాలతో ఇలా పుస్తకంగా వెలువరించడం ఒక ప్రయోగమనే చెప్పాలి.
అశ్వకుల మొదలు శాతవాహనుల వరకు స్త్రీ సాధికారికత మొదలుకొని కాకతీయుల కాలం నాటి స్త్రీలు- రాజ్యపాలన, కుతుబ్‌ షాహి కాలంలో స్త్రీలు, రజాకార్ల కాలంలో స్త్రీలపై కొనసాగిన అత్యాచారాలను వివిధ వ్యాసాలలో వివరించారు. అలాగే ఆధునిక కాలం నాటి తెలంగాణ స్త్రీల సంస్కరణ ఉద్యమం, తెలంగాణ ఉద్యమంలో మహిళల పాత్ర, తెలంగాణ సాహిత్యంలో మహిళ, తెలంగాణ పోరాట నవలలు- స్త్రీ చైతన్యం, స్వతంత్ర తెలంగాణ మహిళ మొదలైన వ్యాసాలను ”తెలంగాణ చరిత్ర” లో చూడవచ్చు.” తెలంగాణ నారీశక్తి” అనే రెండవ అధ్యాయంలో రాణి రుద్రమదేవి, సమ్మక్క- సారలమ్మలు, రాణి శంకరమ్మ, వీరనారి చాకలి ఐలమ్మ, పోరాటానికి అంకితమై జీవితాన్ని వెల్లబుచ్చిన మల్లు స్వరాజ్యం, ఆరుట్ల కమలాదేవి సాహసాలను, త్యాగనిరతిని వివరించి వ్యాసాలు ఉన్నాయి. సంఘసంస్కరణతో పాటు రాజకీయాలలో కీలక పాత్ర వహించిన జె ఈశ్వరీబాయి, సంగెం లక్ష్మీబాయి, సదాలక్ష్మీల కార్యదీక్షను వివరించిన వ్యాసాలతో పాటు- డాక్టర్‌ కొండా శకుంతలదేవి సేవా నిరతిని, మహిళా ఉద్యమసారధి శ్యామల దేవి, తెలుగు భాషకు యశోద రెడ్డి చేసిన సేవలను తెలియజేసిన వ్యాసాలు ఇందులో చోటు చేసుకోవడం విశేషం.
జానపద కళారూపాల వికాసంలో స్త్రీ చైతన్యం, ఆదివాసీలు- తండాల సంస్కతి, గోసంగి మహిళా సాహిత్యం- సంస్కతి, బతుకమ్మ – బోనాల పండుగ విశిష్టతలను, గ్రామదేవతలలో ఒకరైన దుర్గమ్మ తల్లి ఆరాధన విధానాన్ని ”తెలంగాణ సంస్కతి పండుగలు” అని మూడవ అధ్యాయంలో తెలియజేసిన వ్యాసాలలో చూడవచ్చు. చార్మినార్‌, సాలార్‌ జంగ్‌ మ్యూజియం, వేయి స్తంభాల గుడి, రామప్ప దేవాలయం, స్వయంభూ దేవాలయాలు, జోగులాంబ శక్తిపీఠం, భద్రకాళి ఆలయంలో పాటు మన్యంకొండ పుణ్యక్షేత్రం, బాసర శారదాపీఠం, శ్రీ విద్యాపురం క్షేత్ర విశేషాలను తెలియజేసే వ్యాసాలు నాలుగో అధ్యాయం” తెలంగాణ పట్టణాలు – ప్రాచీన చరిత్ర” లో కనిపిస్తాయి. పర్యావరణం, తెలంగాణ జల వనరులు, తెలంగాణలో చేనేత పరిశ్రమ అనే వ్యాసాలు చివరి అధ్యాయమైన ”తెలంగాణ ముఖ్య వనరుల” లో పొందుపరిచారు. 43 మంది ప్రముఖ రచయిత్రులు రాసిన పరిశోధనాత్మక వ్యాసాలు ఇవి. ఆది నుండి ఆధునిక కాలం వరకు గల తెలంగాణ చరిత్ర- సంస్కతిని తెలియజేసే ఈ వ్యాసాలు సమాచారాత్మకంగానూ, విజ్ఞానాత్మకంగాను ఉండి పాఠకులను ఆకట్టుకుంటాయి.
కె.పి.అశోక్‌ కుమార్‌
9700000948
