– రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలకు సుప్రీం ఆదేశం
– మధ్యంతర ఉత్తర్వులిచ్చిన సీజేఐ ధర్మాసనం
– అటవీ సంరక్షణ చట్ట సవరణ సవాల్‌
నవతెలంగాణ-న్యూఢిల్లీ బ్యూరో
భూమిని గుర్తించే ప్రక్రియలో 1996లో టి.ఎన్‌.గోదావర్మన్‌ తిరుమల్‌పాడ్‌ తీర్పులో పేర్కొన్న ”అటవీ” నిర్వచనం ప్రకారం రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు తప్పనిసరిగా వ్యవహరించాలని ఆదేశిస్తూ సుప్రీంకోర్టు సోమవారం మధ్యంతర ఉత్తర్వులు జారీ చేసింది. అటవీ సంరక్షణ చట్టానికి 2023లో చేసిన సవరణలను సవాలు చేస్తూ దాఖలైన రిట్‌ పిటిషన్లను సోమవారం సుప్రీం కోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి డివై చంద్రచూడ్‌, న్యాయమూర్తులు జస్టిస్‌ జేబీ పార్దివాలా, జస్టిస్‌ మనోజ్‌ మిశ్రాలతో కూడిన ధర్మాసనం మధ్యంతర ఉత్తర్వులు జారీ చేసింది.
పిటిషనర్‌ తరపు సీనియర్‌ న్యాయవాదులు ప్రశాంత భూషణ్‌, చంద్రసేన్‌ వాదనలు వినిపిస్తూ 2023 సవరణలోని సెక్షన్‌ 1ఎ గోదావర్మన్‌ తీర్పులో ఇచ్చిన ‘అడవి’ నిర్వచనం కుదించబడిందని, దీని ప్రకారం భూమిని అటవీగా నోటిఫై చేయాలని, ప్రభుత్వంలో ప్రత్యేకంగా అటవీగా నమోదు చేయాలని పేర్కొన్నారు. ఈ నిర్వచనాన్ని కుదించడం వల్ల దాదాపు 1.99 లక్షల చదరపు కిలోమీటర్ల అటవీ భూమి ‘అటవీ’ పరిధి నుండి బయటపడుతుందని అన్నారు. అడవులను అటవీయేతర వినియోగానికి మళ్లించబడుతున్న భూముల గురించి ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు.
ఈ ఆందోళనలను పరిగణనలోకి తీసుకుని సీజేఐ ధర్మాసనం ఉత్తర్వులు జారీ చేసింది. ”రూల్‌ 16 ప్రకారం రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలు పరిపాలన కసరత్తు పూర్తి చేయడానికి పెండింగ్‌లో ఉంది. గోదావర్మన్‌లోని ఈ కోర్టు తీర్పులో స్పష్టంగా వివరించబడిన సూత్రాలను తప్పనిసరిగా పాటించాలి. 16వ నిబంధనలో నిపుణుల కమిటీ గుర్తించాల్సిన అటవీ, వంటి ప్రాంతాలు, వర్గీకరించని అటవీ భూములు, కమ్యూనిటీ ఫారెస్ట్‌ భూములు ఉంటాయి. అందువల్ల గోదావర్మన్‌ తీర్పులో వివరించిన విధంగా ”అటవీ” అనే వ్యక్తీకరణ పరిధికి అనుగుణంగా ఉండేలా చూసుకోవాలి” అని పేర్కొంది. ఈ ఆర్డర్‌కు సంబంధించి అన్ని రాష్ట్రాలు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలకు సర్క్యులర్‌ను జారీ చేయాలని కేంద్రాన్ని ధర్మాసనం ఆదేశించింది. ఈ ఉత్తర్వు తేదీ నుండి రెండు వారాల వ్యవధిలో రాష్ట్రాలు ఏర్పాటు చేసిన నిపుణుల కమిటీలచే అడవులుగా గుర్తించబడిన భూమికి సంబంధించిన సమగ్ర రికార్డును అన్ని రాష్ట్రాలు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలు, కేంద్ర ప్రభుత్వం తమకు అందించాలని ధర్మాసనం ఆదేశించింది. నిపుణుల కమిటీల నివేదికలను మార్చి 31లోగా ఫార్వర్డ్‌ చేయడంతో అన్ని రాష్ట్రాలు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలు తప్పనిసరిగా ఆదేశాలను పాటించాలని, ఈ రికార్డులు ఏప్రిల్‌ 15 నాటికి అధికారిక వెబ్‌సైట్‌లో డిజిటలైజ్‌ చేసి, అందుబాటులో ఉంచాలని సూచించింది.
2023 రూల్స్‌లోని రూల్‌ 16 ప్రకారం ఏర్పాటైన నిపుణుల కమిటీలు గోదావర్మన్‌ తీర్పు ప్రకారం ఏర్పాటైన మునుపటి నిపుణుల కమిటీలు చేసిన పనిని దృష్టిలో ఉంచుకోవాలి. అయితే, 2023 నిబంధనల ప్రకారం ఏర్పడిన నిపుణుల కమిటీలకు రక్షణకు అర్హమైన అటవీ భూముల పరిధిని విస్తరించేందుకు స్వేచ్ఛ ఉంటుందని ధర్మాసనం స్పష్టం చేసింది. ముందస్తు అనుమతి లేకుండా అటవీ భూములను జంతుప్రదర్శనశాలలు, సఫారీలకు తెలియజేయకూడదని పేర్కొంది. తదుపరి విచారణ జూలైకి వాయిదా వేసింది.
