ఉదయాన్నే అలారం చప్పుడుకు మెలుకువ వచ్చి కళ్ళు తెరవడంతోనే అరచేతులు చూసుకోవడటం, దేవుని ముఖం చూడటం, భూమిని చేతులతో ముద్దు పెట్టుకోవడం లాంటివి తెలిసిన నాకు దేవుడి బొమ్మని చూసి లేవడం అలవాటైంది. ఈ రోజు అలాగే చేద్దామనుకున్నా. కానీ రాత్రి గత వారపత్రికలో ఓ కథ చదువుతూ నిద్రలో జారిన సంగతి గుర్తుకొచ్చేలోపే ఉదయాన్నే నోరు తెరచిన పుస్తకం నన్ను మౌనంగా చూస్తుంది.
క్రమశిక్షణ లేకుండా పుస్తకంతో నా ప్రవర్తన కొద్దిగా సిగ్గేసినా, ఏం చదువుతూ ఆపాను అనుకుంటూ ఆ రోజులో మొదటిగా ఆ కథ ముఖాన్ని, గోడపై గడియారాన్ని చూసి మనసులో వేగం పెరిగింది.
అప్పటికే సమయం ఓ పది నిమిషాలు దాటింది. గబగబ బ్రష్‌ చేసుకుని వాకింగ్‌ డ్రెస్‌, షూస్‌ వేసుకుని వచ్చేసరికి నేను ఎంతో గొప్పగా ప్రేమించే సమయం పదిహేను నిమిషాలు గడించింది. సూర్యోదయానికి ముందు తరిగే ప్రతి క్షణంతో పోటీ పడి చేసే ప్రతి పని తాజాదనంతో ముగుస్తుందన్నదని జీవితంలో చాలాసార్లు రుజువుకాబడ్డ నిజం. అందుకే ఆ సమయంలో మెలకువ వచ్చిందంటే, ఇక ఆగే పని ఉండదు. మనసు వేగాన్ని మనిషి ఆపేది కాదు.
వీధిలోకి రావడంతోనే అప్పటికే వాకింగ్‌ పూర్తి చేసుకుని తిరిగి వస్తున్న మా వీధి చివరిలో దంపతులు హుషారుగా విష్‌ చేస్తూ దాటి వెళ్ళారు. వారు వెళ్లే లోపే ఇంకో ఇద్దరు రిటైర్డు వాళ్ళు కనిపించి ”సాహిత్య సమావేశంలో ఆధునిక కవిత్వం గురించి రాత్రి మీరు బాగా మాట్లాడారు. అంత సేపు అలా కష్టపడి మాట్లాడానికి నీకు ఎంత టైం పట్టింది?” అన్నారు.
‘ఓ వారం పాటు ఉదయం, రాత్రి రెండు గంటలు పాటు చదివాను” అన్నాను. ఏమైనా చాలా తెలియని విషయాలు అర్దం అయ్యేలా చెప్పారు అంటూ అభినందించి వెళ్లిపోయారు. జీవితంలో నిజాలను గ్రహించడం చాలా కష్టం. అది మనుషుల రూపంగా కావచ్చు, పుస్తక రూపంలో కావచ్చు… దాని విలువ ఇలా అభినందన రూపంలో అందుకోవడం చెప్పుకోలేని రహస్య సంబరం.
ఓ ఐదు నిమిషాలు టైం దాటింది. ఉదయాన్నే తొలిసారిగా తాగే టీ అంటే చాలా ఇష్టం. ఈ అలవాటుకు మనసు బానిసై ఇరవై ఏళ్ళు. ఆ ఫీలింగ్‌ను అనుభవిస్తూ న్యూస్‌ పేపర్లో హెడ్‌ లైన్స్‌ చూస్తూ టీ సిప్‌ చేయడం ఆనందంగా భావిస్తాను.
మళ్ళీ టైం చూసుకున్న మొత్తం మీద ఓ అరగంట లేటుగా వచ్చే ట్రెయిన్‌లా గ్రౌండ్‌ వైపుకు వేగంగా కదిలాను. అంతలోనే ఎదురుగా నేను ఎన్నడూ చూడని ఆకారం నన్ను చూస్తూ నా వైపుకు రావడం గమనించి క్షణం ఆగాను.
చింపిరి జుట్టు, నిద్ర లేమికి వాడిపోయిన ముఖం, బాగా నలిగిన పాతగుడ్డల్లో ఓ ఇరవై ఏళ్ళు ఉండొచ్చు అనిపించింది. దగ్గరగా వచ్చే కొద్ది వాడి కళ్ళు నవ్వుతూ నన్నే చూస్తూ, భూజాలను వంచి రెండు చేతులతో నమస్కరిస్తూ ”సర్‌ బాగున్నారా?” అన్నాడు.
నాకు ఎవరో అర్థం కాకపోయినా నా ముప్పై ఏళ్ల సర్వీస్‌లో నా దగ్గర చదువుకున్న వాడై ఉంటాడని నమ్మకం కొద్దీ ”బాగున్నాను, ఎవరు నీవు. నేను గుర్తుపట్టలేదు” అని మాములుగానే అడిగాను.
”నా పేరు దినేష్‌. నేను రామాపురం హైస్కూలులో మీ వద్ద చదువుకున్నాను” అన్నాడు
ఐతే నాకు గుర్తుకు రాక మళ్ళీ అడిగాను ఏ ఊరు మీది అని. వాడు నా సమస్యను అర్దం చేసుకుని రోడ్డు మీద ఉన్న పల్లె మాది. లోపలి పల్లె ఇంకోటి ఉంది. ఆ పల్లెలో వాడే క్లాస్‌ ఫస్ట్‌, పేరు అన్వర్‌ అన్నాడు. వాడికి మీరు మీ టీచింగ్‌ నోట్స్‌ ఇచ్చారు. వాడిని బాగా మెచ్చుకుంటూ పర్సనల్‌గా మెటీరియల్‌ ఇచ్చేవారు గుర్తు ఉందా సర్‌” అన్నాడు
”అవును గుర్తుకు వచ్చింది వాడికి పోటీగా తెలుగు మీడియంలో వెంకట స్వామి అనే వాడు ఉండేవాడు” అన్నాను. వాడు ఇప్పుడు ఏమి చేస్తున్నాడు? ఎక్కడ చదువుతున్నాడు” అని ఆత్రుతగా అడిగాను.
”లేదు సర్‌ వాళ్ళ ఫ్యామిలీలో కొన్ని గొడవలు వలన వాళ్ళ తాత ఇంట్లోనే స్వీట్‌ బాక్స్‌, కవర్స్‌, పేపర్‌ ప్లేట్స్‌ తయారు మిషను పెట్టించాడు…” అని గొప్పగానే చెబుతుంటే…
నాకు బాగా గుర్తుకు వస్తున్నాయి ఆ బ్యాచ్‌లో పిల్లలు, కొన్ని సంఘటనలు. అంతలో టీ తీసుకుని ఇద్దరం రోడ్డు మధ్యలో ఉన్న డివైడర్‌పై కూర్చుకొని మాట్లాడుతూ నాకు గుర్తుకొచ్చి కొన్ని సంఘటనలు అడిగాను. అన్నీ చక్కగా పేర్లతో సహా చెప్పాడు. కానీ ఒక్క వాడి విషయం తప్ప. ”ఒరేరు దినేష్‌ మీ అమ్మా, నాన్న….?” అని అడిగేలోగే వాడు చెప్పకుండా వాడి కళ్ళు ముఖం చెప్పిన సమాధానం అర్థం చేసుకున్న. ఆ రోజుల్లో వాడు డైరెక్ట్‌గా తొమ్మిదవ తరగతిలో చేరడం గుర్తు. వీడికి ఎవరూ లేరని, ఎవరో దూరం బంధువులు ఇక్కడ హాస్టల్‌లో చేర్చి వెళ్లారని విన్నాను.
ఆ క్లాస్‌ టీచర్‌గా, వాడిని జాగ్రత్తగా చూసుకోండి అని అందరికీ చెప్పడం గుర్తు నాకు. పాఠశాల చేరిన ఓ నెల లోపలే ఆ తరగతిలోనే కాకుండా స్కూల్‌ మొత్తం మీద అల్లరి వెధవగా గుర్తింపు తెచ్చుకోవడం నాకు కోపాన్ని రప్పించింది. చదువు అబ్బకపోగా, భాష, వేషం, బుద్ది అన్నిటిలో తేడాగా ఉంటూ సుమారుగా అందరి టీచర్ల చేత తిట్లు తినేవాడు. క్లాస్‌ టీచర్‌గా నాచేత రెట్టింపు కూడా.
ఇదిలా ఉండగా క్లాసులో ఓ రోజు గ్రామర్‌ చెబుతుండగా అందరూ చాలా ఆసక్తిగా వింటున్నారు. అంతలో రెండు మూడు సార్లు చప్పుడు రావడం గమనించి వార్నింగ్‌ కూడా ఇచ్చాను. ఐనా ఆగలేదు.
చక్కగా గ్రామర్‌ వినే మనోహరి అమ్మాయి దినేష్‌ వైపు చూపిస్తూ ”వీడే సర్‌ చప్పుడు చేస్తోంది” అని చెప్పింది. ఈ తరగతిలో మంచిగా చదివే అమ్మాయి కావడం, నిజాయతీ గల పిల్ల మాటకు నా కోపం కట్టలు తెంచుకుంది.
వెంటనే ఊహించని ఆవేశంతో వాడిని జుట్టు పట్టుకుని బయటకు ఈడ్చి కొట్టి బయటకు నెట్టాను. బాగా దెబ్బలు తిని పెద్దగా ఏడుస్తూ బయటకు వెళ్ళాడు. వెళుతూ వెళుతూ ”నాకు ఇంగ్లీష్‌ రాదు సర్‌. నాకు గ్రామర్‌ చెబితే అర్ధకావడం లేదు సర్‌. మీరు వాళ్ళకే చెప్పుకోండి, నాకు వద్దు. నేను అసలు ఏమి గోల చేయలేదు సర్‌” అంటూ ఎదురు తిరిగి మర్యాదపూర్వకంగా బాధ పడుతూ కొద్దిగా సిగ్గుతో అడపిల్లవైపు చూస్తూ అవమానంగా, అసహనంగా బయటకు వెళ్ళాడు.
పక్క రోజు నా తోటి సోషల్‌ మాస్టర్‌ గారు నన్ను ప్రత్యేకంగా పిలిచారు. నిన్న మీరు ఇంగ్లీష్‌ గ్రామర్‌ బాగా చెప్పారు. నేనూ విన్నాను అన్నాడు.
మీరు అదే సమయంలో ఇంకోటి సరిగ్గా వినలేకపోయారు. మీరు విన్న చప్పుడు క్లాసు నుండి రాలేదు. బయట నుండి వచ్చింది అన్నాడు. మీకెలా తెలుసు అని అడిగాను.
నిన్న సాయంత్రం వాడే నాకు అంతా చెప్పాడు. మీ క్లాస్లో మనోహరి కంప్లైంట్‌, మీ కోపం, వాడిని బయటకు నెట్టడం అంతా చెప్పాడు. ఒక్క మాట మాస్టర్‌… ఒక్క విషయానికి మనం గర్వపడాలి, సిగ్గు పడాలి… ఎందుకో తెలుసా? వాడు మీ మీద మాట పడనీయలేదు.. ఇంగ్లీష్‌ బాగా చెబుతున్నారని, బాగా చదివే పిల్లలు బాగా వింటున్నారని, అర్దం కాక నిద్ర వస్తుందని కూడా చెప్పాడు. ఈ మాటలు విన్న నాకు తల తిరిగినట్లుగా అనిపించింది. కళ్ల నీళ్ళు తిరిగినట్లుగ అనిపించింది. జీవితంలో చదువు ఎంత ముఖ్యమో, దాన్ని మించి మనసు ఇంకా గొప్పది. అది వాడిలో ఉంది మాస్టర్‌ అన్నాడు. గోల చేయడంలో వాడి తప్పు లేదు.
ఆ గోల చేసే స్వేచ్ఛ, సంతోషం వాళ్ళ ఇంటి వద్ద లేదు. చదువు రాకపోయినా వాడు మనసు నిండా తప్తిగా నవ్వడం, పరిగెత్తడం, కలివిడిగా కలసి పోవడం వాడికో గొప్ప మానసికంగా అదష్టం.
దాని కోసం వాడు బడిని ఉపయోగించుకుని గడుపుతాడు బడిలో. అంతేగానీ వేరే చెడు ఆలోచన, పిచ్చి పనులు వాడిలో లేవు అన్నారు.
వాడు చదువుకు మించి మనసును సరిచేసుకుంటున్నాడు. అందరి మధ్యలో వాడు తన మాటల్తో, చేతలతో ఓ రకమైన గెలుపును పొందుతూ, చదువు గడప ఇంకా ఎక్కలేదు.
పుస్తకం ముఖం వైపు చూడలేదు. పాఠాన్ని వినాలని ఆసక్తి రాలేదు. వీటన్నిటి వెనుక ధారాపాతంగా వాడికి తెలిసి కొన్ని, తెలియక మరికొన్ని విధి తాలూకా అనుభవిస్తున్న కుటుంబ సమస్యలు ఉన్నాయి.
వాడికి ఇంకా పరిస్థితులను ఎదిరించి క్రమశిక్షణతో మనసును నిలదికొక్కునే స్థాయి, సమయం రాలేదు. మనసు సున్నితంగా మెలిగే విషయాలు, సూక్ష్మమైన విషయాలు ప్రతివారిలో ఉంటాయి. వాటితో మనం స్నేహం చేస్తే వాడికి మనమే సర్వస్వం అవగలం. క్రమంగా వాడిలో మార్పు వచ్చే సమయానికి ఊహించని దారుల్లో వాడే అల్లుకుపోతాడు అని సోషల్‌ మాస్టర్‌ చెబుతుంటే ఎంత విషయం ఉంది పైకి కనిపించే ఓ పిల్లవాడి వెనుక అనిపించింది.
ఇంకా ఇంకా వాడి గురించి వింటూ నా లోపాలను సరిచేసుకోవాలని అనిపించి ఇంకా వాడి గురించి వివరాలు అడిగాను.
వాళ్ళ తాత గారిది, మాది ఒకే ఊరు, ఒకే వీధి కావడం వల్ల నాకు వాడి హిస్టరీ మొత్తం తెలుసు అన్నారు.
పక్క రోజు క్లాస్లో దినేష్‌ ప్లేస్‌ మార్చి, తెలివిగల రాజేష్‌ పక్కన కూర్చోపెట్టి అర్దం కాకపోతే నన్ను అడుగు లేదా రాజేష్‌ హెల్ప్‌ చేస్తాడు అని చెప్పాను. వాడికి అర్థమైంది.
రాత్రి ఫోను వలనే ఆ మాస్టర్‌ అంతా చెప్పాడని. వెంటనే బుక్‌ తీసుకుని రాత్రి మీరు చెప్పిన గ్రామర్‌ రాశాను సర్‌. కానీ ఏమి అర్థం కాలేదు. ఐనా పక్క వాడి దానిలో చూసి రాశాను అని నిజాయితీగా, గౌరవంగా చెప్పాడు.
వాడి నిజాయితీ ముందు నా కోపం ఓడిపోయింది. ఇంకేదో విధంగా చెప్పాలని నా మనసు ఆలోచించసాగింది. ఇంకా ఇలాంటి దినేష్‌లు ఎంత మంది ఉన్నారో అనిపించింది.
వాడికి నేను టెన్త్‌ చెప్పకుండానే పక్క ఏడాదే ట్రాన్స్ఫర్‌ అయింది. ఇన్ని రోజులకు ఇలా వీడు ఆ పాత రోజుల్లో నా తప్పును గుర్తుకు చేస్తూ ఎదురుపడ్డాడు.
—
సరే గానీ ఏమి చేస్తున్నావు నీవు? అని అడిగాను. నేను కబోర్డు వర్క్‌ చేస్తాను సర్‌. ప్రత్యేకంగా షాప్‌ ఏమీ లేకుండా, కావలసిన మెటీరియల్‌ ఏరియాకే వస్తుంది. నేను పార్టీ దగ్గర డబ్బు తీసుకుని వారికి ఇచ్చేస్తాను అని అన్నాడు.
”జీవితంలో ఓ ఆలోచన సక్రమంగా చేస్తూ పోతే కొన్నిసార్లు ఓడిపోవచ్చు కానీ అంతకు మించి అనుభవం ఓ ఆస్తిలా మనసుకు తోడు ఉంటుంది. ఇదే వీడి జీవితంలో జరిగి ఉండవచ్చును” అని మనసులో వాడి గురించి అనుకున్నాను.
ఒకనాడు నా ముందు డల్‌గా చేతులు కట్టుకుని కూర్చోని, నేడు సొంతంగా బాధ్యతగా, ఓ పనిలో ముందుకుపోతూ నాకు ఎదురు కావడం కాలం చేసే చిత్రంగా ఉంది నాకు.
ఏ మనిషిలో మనసు ఎంత లోతుగా ఉందో దాని ఆలోచన ఆచరణ రూపం రావడానికి ఏదో ఓ రోజు సహకరిస్తుంది. ఆ రోజు ఎత్తుగా నిలబెట్టి మనిషి శక్తిని చూపుతుంది అని నాలో నేను ఆలోచనలో ఉన్నాను.
”సర్‌ మరిచిపోయాను. మీకు కారు ప్రమాదం జరిగిందని, కాలు బాగా దెబ్బతగిలినట్లుగా తెలిసి మీ కోసం హాస్పటల్‌కి వచ్చాం. ముందుగా డిశ్చార్జ్‌ అయ్యారని తెలిసింది. మీ ఇల్లు అడ్రస్‌ సరిగా తెలియక పోవడం వల్ల కలువలేకపోయాం” అన్నాడు.
చాలా విస్తుపోయాను. ఒకనాడు మొద్దువాడిగా, అల్లరివాడిగా, అందరి చేత దెబ్బలు, తిట్లు తిన్న వీడిలో ఎక్కడిది ఈ మర్యాద? అనిపించింది.
”హా… బాగానే ఉంది. దేవుడి దయవల్ల తగ్గిపోయింది” అనడంతో సంతోషపడ్డాడు వాడు. వెనుక నుండి వాడి ఫ్రెండ్‌ పిలువడంతో సర్‌ ఓ ఇంటికి కబోర్డ్‌ వర్క్‌ చేయాలి. అనుకున్న సమయానికంటే ముందే పూర్తి చేయాలి. అందుకే ఈ హడావుడి.
”సరే ఉంటాను మాస్టర్‌” అంటూ వినయంగా వెళుతుంటే వాడిని చూస్తూ… ”సంపాదించే ప్రతి రూపాయి నీకు సుఖంతో పాటు గౌరవం, విలువ వచ్చేలా నీవు నడవాలి… గాడ్‌ బ్లేస్‌ యూ దినేష్‌” అన్నాను.
”అలాగే సర్‌… నేను సొంతంగా ఇల్లు కట్టాలి. దాని కోసమే ఈ కష్టం అంతా…” అంటూ వెళ్లిపోయాడు.
యాభై ఏండ్ల టీచర్‌కు ఏదో ఓ కొత్త విషయాన్ని చెప్పడానికి కాలం సష్టించిన ఈ సన్నివేశంలో వాడు ఓ గొప్ప పాత్రగా నాకు తోచింది. వాడి మాట, చూపు, తెలివి, బుద్ది, దష్టి, వినయం ముందు ఆనాడు ఓడిపోయినా, నేడు వాడు నన్ను గెలిపించినట్లుగా ఉంది. వాడి జ్ఞాపకాల్లోకి నడచి వెళుతుంటే మనసుకి హాయిగా తోచి… చేతి వాచిని, ఆకాశంలో సూరీడుని చూసి కాలం చాలా గొప్పది.
పాత మనుషులని ఎదురుపడేలా చేసి, ఎన్నో కొత్త ఆనందాలను పరిచయం చేస్తుంది అంటూ… కాలం రాసిన ఓ లేఖలా వాడిని, ఆ రోజును అందరికీ చదివి వినిపించాలని మనసు వడి వడిగా ఇంటివైపు పరిగెత్తింది.
– చందలూరి నారాయణరావు, 970443724
